In de Oncologie Special van Noordwest Ziekenhuisgroep vertellen dermatoloog Menno Gaastra en chirurg Niels Harlaar over de nauwe en waardevolle samenwerking tussen Centrum Oosterwal en Oncologisch centrum Noordwest op het gebied van de behandeling van huidkanker.
Huidkanker: voorkomen is beter dan genezen
Je huid is je grootste orgaan. Die heeft enorm veel functies, zoals bescherming tegen koude, hitte en straling, infecties en verlies van warmte en vocht, en speelt een rol bij de aanmaak van vitamine D. Het is dan ook van groot belang om je huid goed te verzorgen en gezond te houden. Toch toont de praktijk aan, dat we niet altijd even zuinig zijn op onze huid. Huidkanker is namelijk de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Op dit moment krijgt één op de vijf deze diagnose, en dat zullen er in de nabije toekomst zelfs één op de vier zijn.
Menno Gaastra, dermatoloog bij Centrum Oosterwal en Noordwest Ziekenhuisgroep, wordt dagelijks geconfronteerd met deze aantallen. ‘We onderscheiden verschillende soorten huidkanker. Daarvan is melanoom de meest agressieve vorm én de meest snelgroeiende vorm van kanker in Nederland. Het is dus écht een serieus probleem’, klinkt het ernstig. ‘Als je kijkt naar wat de behandeling van kanker aan kosten met zich meebrengt, staat huidkanker op de derde plaats. Dat wordt door veel mensen onderschat. In de meeste gevallen wordt huidkanker veroorzaakt door de zon.’
Huidkanker
‘In pakweg 72% van alle gevallen van huidkanker gaat het om basaalcelcarcinoom, dat ontstaat door zonschade in de eerste achttien jaar van je leven. Het zaait nagenoeg niet uit, maar kan wel heel vervelende dingen doen, omdat het de diepte ingaat en zelfs door het bot heen groeit. Vooral in het gezicht kan dat nare schade geven. Plaveiselcelcarcinoom komt veel minder vaak, slechts 16%, voor. Dat zie je vaak bij mensen die veel buiten werken of in de tropen hebben gewoond en dus chronisch zijn blootgesteld aan de straling van de zon. Plaveiselcelcarcinoom zit vaak in het hoofd-halsgebied en dan met name op de oren en lippen. Bij deze vorm van huidkanker bestaat er wel kans op uitzaaiingen. En als laatste onderscheiden we dan het melanoom.
Dit blijkt bij één op de elf patiënten met huidkanker de diagnose te zijn. Deze zeer agressieve vorm ontstaat in de pigmentcellen van je huid. Meestal ontstaan ze vanuit een moedervlek, maar het kan ook zomaar ergens elders op je huid voorkomen.’
Check jezelf
Menno is daarom een groot voorstander van een goede en regelmatige screening van je eigen lichaam én verantwoord ‘gebruik’ van de zon. ‘Mensen kijken hun eigen lijf niet na’, betreurt hij. ‘Samen met Noordwest Ziekenhuisgroep hebben we een kaart ontwikkeld over huidkanker waarop heel duidelijk staat hoe je jezelf kunt checken. Heb je rare plekjes die jeuken, bloeden
of van kleur veranderen, wondjes die niet genezen of moedervlekken die veranderen, ga dan naar de huisarts. Die kan je doorverwijzen. En bescherm je goed tegen de zon. Want hoe fijn de zon ook is, het is voor het ontstaan van huidkanker één van de grootste factoren.’
MDO Melanoom
Op het gebied van de behandeling van huidkanker werkt Centrum Oosterwal nauw samen met Oncologisch Centrum Noordwest. ‘In principe worden verdachte plekjes van vitale patiënten in Centrum Oosterwal verwijderd’, legt chirurg Niels Harlaar, die werkzaam is bij Noordwest Ziekenhuisgroep, uit. ‘Patiënten worden daar snel gezien en de lijntjes zijn kort. Als na onderzoek blijkt dat het melanoom dikker is dan 0,8 mm vindt er overleg plaats in het multidisciplinair overleg Melanoom van het Oncologisch Centrum Noordwest, dat samen met Centrum Oosterwal is opgezet. In dat team zitten de casemanager, een dermatoloog, internist- oncoloog, oncologisch chirurg, patholoog, radiotherapeut, plastisch chirurg en nucleair geneeskundige. Ook een internist-oncoloog van het Amsterdam UMC is hierbij aangesloten. Tijdens het overleg bespreken we iedere nieuwe patiënt met een melanoom of groter plaveiselcelcarcinoom en wordt een behandelplan opgesteld.
Vaak volgt een aanvullende, tweede operatie én voor een gedeelte van de patiënten wordt deze gecombineerd met een schildwachtklierprocedure. Deze operatie en schildwachtklierprocedure worden uitgevoerd binnen Noordwest. Een recente, nieuwe aanvullende behandeling is doelgerichte therapie, ook wel targeted therapy genoemd, en immuuntherapie. Deze behandeling vindt momenteel plaats in het Amsterdam UMC. Bij patiënten met uitzaaiingen die operatief te verwijderen zijn, kunnen deze geneesmiddelen als het ware preventief ingezet worden met als doel terugkeer van de ziekte te voorkomen. Deze aanvullende behandeling maakt dat waar we een paar jaar geleden, bij patiënten met behandelbare uitzaaiingen, alleen maar konden afwachten er nu een behandeling is die de kans dat het terugkomt verkleint. De ambitie bestaat om deze behandeling ook in Noordwest aan te bieden. De behandeling van melanoomis echt teamwork. Door de goede samenwerking met behandelaars kunnen wij patiënten met melanoom een goede en up-to-date behandeling bieden.’
De Noordwest Oncologie Special is een glossy magazine voor iedereen, maar vooral voor patiënten en hun naasten. In dit magazine vind je persoonlijke verhalen van patiënten, interviews met medewerkers, achtergrondartikelen en een kijkje achter de schermen.
Blader hier door de Noordwest Oncologie Special.
